Koarfreidisch un de Ritter Maldix vum Litermont

Moselfränkische Erinnerungen

von Rudolf Engel

© Vun dahham
Koarfreidisch un
de Ritter Maldix vum Litermont

Frejjoahr 1938
 
Während der ganz Faaschdenzeit, dej zoù jener Zeit bei oas dahaam wej äam ganzen Dörref, soù streng es halt gang äas, dtrokt äagehall gäan äas, döö hot eich dem gruuße  Kärrischefeschd mäat Spannung entgeehnd gefiewerd. Woar eich doch grööd ejscht äan dej Gemeinschaft der Mäaßdejner von Maria Magdalena offgehöll gäan un solld um Oùschdersonndisch äan der Dreihäaremäaß vum Hochamt zum ejschde Moal als „Stufendiener“ äagesatt gäan. Zoù demm woar iwwer dej ganz Zeit de Paschdur Peter Josef Klein schließlich mäat Erfollisch bemejhd, mein Eltern ze iwwerzeujen, dat hieren siwwenhährije Jong als ed jenschd Pfarrmitglied un der vun Pius XII propagierten Frejhkommunion teilgenomm hot. Un soù woar zum feierlichen Abschluß der Oùschderzeit mein Ejschdkommunion wirklich e Weiße Sonndisch, denn um Morjen vum 24. Aprel 1938 woar dej ganz Gemään mäat 25 cm Nauschejh dedeckt.
Noch ejh mir äam Frejjoahr 1938 äan de Oúschderferien gescheckd gäa saän, hotten mir äam zwääten Schoùljoahr dat Geheimnis vun der Auferstehung Christi dörrichgehöll. Döödefier woar och iwwer de Koarwoch geschwatt gäan, un wej  Koarfreidich dru komm äas, döö hot oas Fräulein Motsch äan demm Zesummenhang äan der Heimatkunde dej packend Geschichd verzellt vum Litermont un em Ritter Maldix.
Meich hot dej spannend Geschischd döömoals schun ziemlich gepackd; der Oart, dat se mir mei Lewdaach äam Gedächtnis lebendisch bliff äas. Unsoù äas ed dann zesummen komm, dat eich e poar Joahr speeder, ewen un soù ´nem Koarfreidisch mäat meim Freund Wagner Willi mäat em Fahrrad äan ´d  Haustatter Daal gefoahr  woar un mir, soùzesoan newebei, och off de Litermont gestieh säan.
Dej Saach woar off der ään Seit hegschd erfreulich; dej hot seich zum Schluß awer mäat `ner schwer seelisch Belaschdung vermischd, dej och bes haut u mir hänke bliff äas..
 
Vun dem Ritter Maldix von Litermont
 
Wenn dau vun oas aus den Härgotter Berrich iwwerquerschd un ronner äand Haustadter Tal kemmschd, häanner Honzrath nöö Deppeweiler oofbiegschd, dann seischd dau äam Osten, wej döö aus uralter erdgeschischdlicher Zeit hejch iwwerm Ort dä stolze Vulkanberrich Litermont ed ganz Daal iwwerragd.
Döömoals woar dej Burrich loo uawen off dem wellen Vulkanstock, denn äan der Zweschenzeit ärrisch verklefded äas, vun dem Ritter Maldix von Litermont un seiner Motter Margarete bewunnd. Maldix oder Maledix, dat hääschd soù vill wej „de Schlechtgenanten“.
De Ritter woar iwwerall bekannd als e wellen Jäger un genau soù wüüschden Zecher. Dat wolld dej fromm Motter Margarete goar net leiden. Sei konnt off de jongen Adelsmann schennen wej sei nur wolld; all hier Ermahnongen woaren emsonschd. Äämoal sugoar, wej Maldix nommoal äan de Gemeeschern vun der Burrisch ärrisch eremm getoobd un gefluchd hot, soll de Margarete dörrich en ennerirdischen Gank, denn nur sei gekannt hott, vum Litermont zoù hierem frommen un braven Jong off de Siersburrich geflüchded säan.
Alsoù, un demm Koarfreidich awer, äan der Frejh, noch ejh de Sonn offgang äas, wej de Margarete seich zur Andacht begäan hot, döö äas de Maldix, ausgerechned un dem heiligchden Feierdaach, mäat seinen laschderhafden Spießgesellen off en well Treibjachd äam Nalbacher Häarewald gang. Neischd, ejschd rechd net den innije Wonsch vun seiner Mamm, dej dezoù noch en bies Vorahnong hot, hot henn döödevun oofhaale kennen.
Un wej dej Jachd äam volle Gang woar, döö hun sein Leit e gruußen Hirsch offgepirschd, denn vum Geweih bes zoù den Hufen, vum Äser bes zum Schwanz weiß woar wej Schneej. Maldix däät denn weißen Hirsch dörrich de ganzen Nalbacher Wald hetzen bes roff off de Litermont. Un dööbei soll henn wej e Gottesläschderer ausgeroof hun:
„Mein lejw Mamm,
haut stärrewd d´n  Häar fier deich,
un denn Hirsch loo, dä stärrewd fier meich!“
Awer, wej sei Päard körz vier ´ner Felzklipp, dej steil nöö ennen oobfälld, plötzlich gescheud hot, döö äas de Maldix äan seim verblendeten Jagdrausch mäat em grässlichen Gebreller äan en dejf Schluchd gestürzd, dej ma seidher och „Deiwelsschluchd“ nennt, un äas soù grausam ze Duud komm. Sein Jachdgesellen hun henn äan seim Bload fonn, mäat zerbroochenen Gliddern. Denn geheimnisvollen Hirsch awer, dä woar verschwunn.
Ma seed, mäat dem Fluch der Gottesläschderong off de Leppen heed den iwwerhelbliche Kerl seich net nur äan dej dejf Schluchd gestürzt, sondern och off de Grond vun der Hell.
Wej oas Fräulein äan der Heimatkunde oas och verzelld hot, soù äas ed speeder demm stolzen Palzgraf Hubertus  äam Geejesatz zum Maledix ganz annerschd ergang. Demm Hubertus hot seich off der Jachd och e prächdijen Hirsch entgeehnd gestalld. Wej de Graf seihd, wej zweschen demm Geweih vun demm wellen Dijer, soù mäadden off der Stier, him en hell glänzend Kruzifix entgeehnd gebletzd äas, döö äas denn soù geriehrd un direkt zoù ´ner enneren Emkiehr beweejschd gäan. Un zwoar deroard, datt henn zedrejschd en Einsiedler, speeder e Bischof un schließlich sugoar heilisch geschwatt gäan äas.
Awer, wemma seich haut, noch äan oaser Zeit off de  Litermont offmeschd, dann kamma äan soù manchem tosenden Sturmwäand, besonnerschd äan ääner rauhen Nööhd vun der Koarwoch, noch deitlich de verdammte Geischd vum Maldix döö zweschen hieren, vum Wäand verweehd mäat dem Hondsgebell, mäat demm Gääschelgeknall, ´em Halali un Hörnerklang; ma kann sugoar sejhn, wej dej Hufen vum Päard onhäämlich Fonken versprejhen, wenn se vum Litermont ronner dörrich de Wälder brausen.
 
Koarfreidischmorjen 1944, de 7. Aprel
 
Wej schun um Ufank vun der Geschicht erweehnd, hätt meich oase Koarfreidesausflug zum Litermont bes haut ziemlich belaschd, weil oas Foahrd mäat em Fahrrad döömoals kää glecklich End gefonn hot. Noch zwäämoal schloofen un dann hun mir äan dissem Joahr dej strengschd Faaschdenzeit vun oasem Lewen häanner oas. Net freiwellisch, vill mej noùtgedrong, weil ed soùwejsoù kaum noch ebbes ze äasse gefd .
Muar, alsoù Koarsammschdich, wenn de Glocken nöö zwöllef vu Rom zereck säan, dann dejn mir Raschbeljongen äam Dörref rond gejhn, dejn bei de Leiden un dej Hausdieren kloppen. Dann dejn mir jed Moal oase Sruch offsoan:
„Hätt d´n Hunn gelööhd?“;
awer ob mir iwwerall en Ääj grejhn oder sugoar zwää, dat äas diss Joahr recht fraglich.
De Motter hätt deich haut morjen äan aller Frejh nöö Beckingen gescheckd zoù Onkel Schosef und Tant Dilliah. Dej hun fier Oùschdern en Zeckel geschlachd, un wei wellen se oas e Vierder- un en Häannerhemmchin oofgäan.
Hun de Willi gefrööd, ob henn mäatfoahren well, mäat de Fahrreedern nadierlich. Henn hätt zoùgesoad, awer nur, wemma net d´n direkde Weeh un der Soar entlang höllen, sonnern dej Route iwwer den Härgotter Berrich äand´ Haustatter Daal.
Äaverstann, un ob!
Awer um Berrich misse ma e poar Moal oofsteijen; soù lang gezuuh und soù gleichmeeßich emmer berrichroff, soù schwer hun mir ed oas net viergestalld. Noch steiler gäähd ed dann ronner dad Dörref, dat wej äan ´ner gruuß Schossel roùhd. Um Schild  beim Äagang vum Ort faale mir dej Fluchbleeder äan, dej wei nööts vun den englischen und amerikanischen Fliejern oofgewörref gäan, zesummen mäad dennen Staniolstreifen aus Selverpabeier.
Dej Selverstreifen, dej sollen, wenn se dörrich de Loft ronnerrieseln, dej Funkgeräte vun der deitsch Flak stieren, datt dej Bomber net soù leicht vun dennen geordet gäan kennen.
Off e poar vun dennen Fuchbleedern, döö soll nöö der Auskonfd vun oasem Jungscharführer  droffgestann hun:
„Hargarten im Loch, wir finden dich doch!“
Honzrath passiert; Willi kemmd off dej Idee, en Oofsteecher zum Litermont ze maachen. Och henn erennerd seich noch un dej Geschischd vun oasem Fräulein Motsch iwwer Ritter Maldix.
De Reeder bleiwen ennen; mir awer steijen zügisch hejsch.
Off der Höh, direkt ennerm Kreiz, wad fier´n herrlichen Rondbleck!
Vun der frjeheren Burrich nix erkennbar, nur noch e poar Mauerreschde, vun Moos und Wöösen iwwerwucherd, un grööd noch hei un döö e poar Spuren vum Wallgrööwen vu frejher. Ed moß wöll gleich nööm Duud vum Ritter e biesen Flooch iwwer der Burrich geleeh hun, denn, soù hääschd ed weider, gleich dönööh wär dat ganz  Uwesen zerstörd gäan…
Wej mir oofsteijen, packen meich bies Ahnungen: Mir hun oas vill ze lang hei uawen offgehall; de Mamm wird biess säan, wemma vill ze speed haam kommen!
Äa Beckingen dejn eich meich dommeln, dad Geschenk gleich äan Empfang ze höllen und ganz körz dankeschejn ze soan. Dann sier zereck, de körzeren un leichderen Haamweeh dörrich ed Soardaal.
Awer wat dann kemmt, dau ahnschd net,  wat oas off oasem Droahdiaseln geritt hot, nommoa fier länger Zeit unzehaalen!
Äa Miarzisch welle ma nur ganz körz verschnaufen, de letschde Schluck aus der Feldflasch ze trenken. Un wej mir döö soù schreech gejeniwwer vum Regler off der Bank setzen, wej mir hejch gucken, döö sejhn mir off der anner Seid vierm Scalatheater e Kinoplakat, dat de Leit äalööd, seich de Film „Schrammelmusik“ unzegucken.
Wej ed d´n Deiwel well, off ää moal setzen mir zwejn äam Kinosaal un sejn un hieren wej dej Wiener Schrammeln soù schejn spillen.
 
Un dahaam,…
 
all oas Frääd iwwer ed Zecklsflääsch fier Oùschdern äas verfluh; doch, wat viel schläammer off ääm laschded: De Mamm seed kään äänzisch Wuard dezoù. (Sei dääd vielleicht net moal denken: „Wenn de Papp ewei net äa Russland, sonnern hei wär, geeng henn de Giardel loas maachen!“)
Alsoù kää biess Wuard vun ihr; awer leicheblass hier Gesichd, un hier Aaen dejn seich mäad Dränen fellen…
Zoù hieren Leewzeiten un och noch lang dönööh hieren eich hier Wehklööen, dat stumm bliff äas, hier Klööen iwwer denn ongezillten Jong, net etwa döödefier, dat sei seich iwwer oas vill ze langed Fortbleiwen hot Sorjen maache missen; hiere Kummer äas äänzisch un allään döödefier, dat un demm Daach, un demm oasen Häar fier oas um Kreiz hot leide missen, hieren äänzije Jong seich ennerstann hot, seich u Koarfreidisch äam Kino ze vergnüjen.

© Rudolf Engel, 2016